TÜRK HUKUKUNDA MİRASÇILIK BELGESİNE GENEL BAKIŞ

TÜRK HUKUKUNDA MİRASÇILIK BELGESİNE GENEL BAKIŞ

GİRİŞ

Miras bırakanın ölümüyle terekede bulunan mallar ve haklar mirasçılara kanun gereği kendiliğinden intikal eder fakat mirasçıların bu mallar ve haklar üzerinde tasarrufta bulunabilmesi için ayrıca resmi bir belgeye ihtiyaçları vardır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 598. maddesi uyarınca yasal mirasçılardan herhangi birinin başvurusu üzerine Sulh Mahkemesi veya noter tarafından mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilecektir. Mirasçılık belgesi mirasçılık bakımından bir karine oluşturmaktadır, buna göre aksi ispat edilinceye kadar, adına düzenlenmiş bulunan kişi ve kişilerin mirasçılığı lehine bir karine oluşturur. Bu belge; miras bırakan ile mirasçıları arasındaki irs (soy) ilişkisini göstermesi yanında mirasın (terekenin) mirasçılara intikalini de sağlayıcı bir işleve sahiptir.[1]

1. Mirasçılık Belgesi Nedir?

Mirasçılık belgesi (veraset belgesi, veraset ilamı) sulh hukuk mahkemesi tarafından veya (şartları varsa noter tarafından) çekişmesiz yargılama sonunda verilen bir belgedir. Bu belge, sadece bir karine oluşturur şöyle ki bir mirasçılık hakkı yaratmamaktadır. Dolayısıyla bu belgenin ispat işlevi vardır böylelikle mirasçılar bu belge ile mirasçılık sıfatını ispat edebilirler.

Kısacası mirasçılık belgesinin özellikleri şöyledir;

Bir mirasçının talebi üzerine verilmektedir. Sulh hukuk mahkemesin tarafından çekişmesiz yargılama neticesinde verilmektedir. Bu nedenle kesin hüküm özelliği taşımamaktadır. Mirasçılık yönünde bir karine oluşturduğu için aksi ispat edilebilmektedir.[2]

Mirasçılık belgesi 4721 sayılı TMK 598. maddede düzenlenmiştir:

TMK m. 598: “Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir. Mirasçı atamaya veya vasiyete ilişkin ölüme bağlı tasarrufa mirasçılar veya başka vasiyet alacaklıları tarafından kendilerine bildirilmesinden başlayarak bir ay içinde itiraz edilmedikçe, lehine tasarrufta bulunulan kimseye, sulh mahkemesince atanmış mirasçı veya vasiyet alacaklısı olduğunu gösteren bir belge verilir. Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir. Ölüme bağlı tasarrufun iptaline ilişkin dava hakkı saklıdır.”

2. Mirasçılık Belgesi Almak İçin Şartlar Nelerdir?

• İlk olarak miras bırakanın ölmüş olması veya gaipliğine karar verilmiş olması gerekmektedir.
• Öncelikle bu noktada kimlerin miras hakkına sahip olduğu tespit edilmelidir buna göre; mirastan yoksun olmamak şartıyla hak ehliyetine sahip olan ve miras bırakanın ölüm anında hayatta olan mirasçılar (yasal mirasçılar, atanmış mirasçılar, vasiyet alacaklıları) bu hakka sahiptir. [3]
• Sağ kalan eş bakımından ise miras bırakan ile ölümü anında devam eden geçerli bir evliliğe sahip olması gerekmektedir.
• Mirasçılık belgesinde, belgeyi talep eden mirasçının yanında diğer tüm mirasçıların ve miras paylarının gösterilmesi gerekmektedir. Sulh hukuk mahkemesi bu hususları tespit edecektir. Buna göre sulh hukuk mahkemesince uygun araçlarla bir ay ara ile olmak üzere iki kez ilan yapılacaktır, ikinci ilandan başlamak üzere bir yıl içinde mirasçılar mirasçılık sıfatını bildirmeye çağrılırlar.[4]
• Mirasçılardan sadece birinin bu belgeyi talep etmesi yeterlidir.

3. Mirasçılık Belgesi için Başvuru Usulü Nedir?

• Kural olarak Sulh hukuk mahkemeleri veya noterlikler mirasçılık belgesi verebilirler ayrıca kadastro ile ilgili uyuşmazlıklarda kadastro mahkemeleri de mirasçılık belgesi verebilmektedir.
• Burada dikkat edilmesi gereken husus başvuruda bulunan kişinin Türk vatandaşı olup olmadığıdır, buna göre noterlikler yabancı ülke vatandaşlarına mirasçılık belgesi vermeyecektirler.[5] Dolayısıyla yabancı ülke vatandaşları sadece sulh hukuk mahkemelerinden mirasçılık belgesi talep edebilmektedir.[6]
• Mirasçılık belgesi dilekçe ile talep edilecektir buna göre dilekçede miras bırakanın ölüm tarihi, mirasçıların kimler olduğu gibi hususlar belirtilmelidir.
• Belgenin verilebilmesi için tek mirasçının talebi yeterli olacaktır bundan diğer tüm mirasçılar da yararlanabilecektir.[7]

4. Mirasçılık Belgesi Alınmasının Sonuçları Nelerdir?

• Mirasçılık belgesinin alınması ile birlikte artık mirasçılar terekedeki mallara yönelik resmi işlemleri yapabileceklerdir.
• Örneğin mirasçı, miras bırakanın banka hesabındaki parayı, veraset ve intikal beyannamesi vermek suretiyle çekebilme hakkına sahip olacaktır[8].
• Terekede bulunan mallar mirasçılık belgesinin alınması üzerine mirasçılara geçebilecektir. Taşınmaz var ise bunun tescilini isteyebileceklerdir.

SONUÇ

Her ne kadar miras bırakanın ölümü ile terekedeki mal ve haklar kanun gereği kendiliğinden mirasçılara geçse de bazı işlemlerin yapılabilmesi resmi bir belgenin olması şartına bağlıdır. Örneğin terekede bulunan taşınmaz bir malın tescil işleminin yapılabilmesi için mirasçılık belgesi gerekecektir.

Mirasçılık belgesi mirasçılara bir hak sağlamaz aksine var olan bu hakkı kullanabilmeleri imkanını verir. Mirasçılığın var olduğuna dair bir karine oluşturur dolayısıyla bu karinenin çürütülebilmesi de mümkündür.

AN OVERVIEW OF CERTIFICATE OF INHERITANCE IN TURKISH LAW

INTRODUCTION

Upon the death of the heir, the goods and rights in the estate are automatically transferred to the heirs in accordance with the law, but the heirs also need an official document in order to dispose of these goods and rights. Pursuant to Article 598 of the Turkish Civil Code No. 4721, upon the application of any of the legal heirs, a certificate of heirship will be issued by the Civil Court or a notary public. The certificate of inheritance constitutes a presumption in terms of inheritance, accordingly, until proven otherwise, it constitutes a presumption in favour of the inheritance of the person or persons in whose name it is issued. This document; In addition to showing the lineage relationship between the heir and his heirs, also has a function to ensure the transfer of the inheritance (inheritance) to the heirs.

1. What is a Certificate of Inheritance?

A certificate of inheritance (certificate of inheritance, certificate of inheritance, certificate of inheritance) is a document issued by the civil court or (if there are conditions, by a notary public) at the end of the non-contentious judgement. This document creates only a presumption, that is, it does not create a right of inheritance. Therefore, this document has a proving function, so that the heirs can prove their heirship title with this document.

In short, the features of the certificate of inheritance are as follows;

It is given upon the request of an heir. It is given by the Civil Court as a result of non-contentious proceedings. Therefore, it does not have a final judgment feature. Since it creates a presumption of inheritance, it can be proved otherwise.

The certificate of inheritance is regulated in Article 598 of the Turkish Civil Code No. 4721: "Those who are determined to be legal heirs upon their application shall be given a certificate by the court of peace or notary public showing their heirship status. Unless the heirs or other testamentary creditors object to the appointment of an heir or to the testamentary act related to the will within one month from the date of notification to them, the person in whose favour the act is made shall be given a document by the court of peace showing that he is the appointed heir or testamentary creditor. The invalidity of the certificate of heirship may be claimed at any time. The right to sue for the cancellation of the death-related disposition is reserved."

2. What are the Conditions for obtaining a Certificate of Inheritance?

• First of all, the heir must be dead or his absence must have been decided.
• First of all, at this point, it should be determined who has the right of inheritance accordingly; The heirs (legal heirs, appointed heirs, will creditors) who have the capacity of right and who are alive at the time of the death of the heir, provided that they are not deprived of inheritance, have this right. 
• In terms of the surviving spouse, he/she must have a valid marriage with the heir at the time of his/her death.
• In the certificate of inheritance, in addition to the heir requesting the certificate, all other heirs and their inheritance shares must be shown. The Civil Court shall determine these matters. Accordingly, the civil court shall make two announcements with appropriate means with an interval of one month, and the heirs shall be called to declare their heirship capacity within one year starting from the second announcement.
• It is sufficient for only one of the heirs to request this document.

3. What is the Application Procedure for Inheritance Certificate?

• As a rule, the Civil Courts or notary offices can issue a certificate of inheritance, and in disputes related to cadastre, cadastral courts can also issue a certificate of inheritance.
• The point to be considered here is whether the applicant is a Turkish citizen or not, accordingly, notary offices will not issue a certificate of inheritance to foreign citizens.  Therefore, foreign citizens can only request a certificate of inheritance from the Civil Courts.
• The certificate of inheritance will be requested by petition, accordingly, in the petition, issues such as the date of death of the heir and who the heirs are should be specified.
• In order for the document to be issued, the request of a single heir will be sufficient and all other heirs will be able to benefit from it.

4. What are the consequences of obtaining a Certificate of Inheritance?

• With the receipt of the certificate of inheritance, the heirs will now be able to carry out official transactions regarding the goods in the inheritance.
• For example, the heir will have the right to withdraw the money in the bank account of the heir by submitting a declaration of inheritance and transfer.
• The property in the inheritance will be transferred to the heirs upon receipt of the certificate of inheritance. If there is immovable property, they will be able to request its registration.

CONCLUSION

Although the property and rights in the inheritance are automatically transferred to the heirs upon the death of the heir, the execution of some transactions depends on the existence of an official document. For example, a certificate of inheritance will be required for the registration of an immovable property in the inheritance.

The certificate of inheritance does not provide a right to the heirs, on the contrary, it allows them to use this existing right. It creates a presumption that heirship exists, so it is also possible to refute this presumption.

EIN ÜBERBLICK ÜBER DAS ERBSCHEIN IM TÜRKISCHEN RECHT

EINLEITUNG

Mit dem Tod des Erben gehen die Güter und Rechte des Nachlasses nach dem Gesetz automatisch auf die Erben über, aber auch die Erben benötigen ein amtliches Dokument, um über diese Güter und Rechte verfügen zu können. Gemäß Artikel 598 des türkischen Zivilgesetzbuchs Nr. 4721 wird auf Antrag eines der gesetzlichen Erben vom Friedensgericht oder einem Notar ein Erbschein ausgestellt. Der Erbschein stellt eine Erbschaftsvermutung dar, so dass bis zum Beweis des Gegenteils vermutet wird, dass die Person(en), auf deren Namen er ausgestellt ist (sind), erben. Dieses Dokument zeigt nicht nur die Verwandtschaftsverhältnisse zwischen dem Erben und seinen Erben auf, sondern hat auch die Aufgabe, den Übergang des Erbes (der Erbschaft) auf die Erben sicherzustellen.

1. Was ist ein Erbschein?

Der Erbschein (Erbschein, Erbschein, Nachlasszeugnis) ist ein Dokument, das vom Landsgericht oder (bei Vorliegen bestimmter Voraussetzungen) von einem Notar am Ende des außergerichtlichen Verfahrens ausgestellt wird. Diese Urkunde begründet nur eine Vermutung, d. h. sie begründet kein Erbrecht. Daher hat diese Urkunde eine Beweisfunktion, so dass die Erben ihren Erbanspruch mit dieser Urkunde nachweisen können.

Die Merkmale des Erbscheins lauten kurz gefasst wie folgt;

Er wird auf Antrag eines Erben ausgestellt. Er wird vom Friedensgericht als Ergebnis eines außergerichtlichen Verfahrens ausgestellt. Er hat also nicht die Eigenschaft eines Endurteils. Da er eine Erbschaftsvermutung begründet, kann das Gegenteil bewiesen werden.

Nr. 4721 geregelt:Türkisches Zivilgesetzbuch Der Erbschein ist in Artikel 598 des

Artikel 598 des Türkisches Zivilgesetzbuch: "Diejenigen, die auf ihren Antrag hin als gesetzliche Erben festgestellt werden, erhalten vom Landsgericht oder Notar einen Erbschein, der ihre Erbenstellung ausweist. Sofern die Erben oder die anderen Nachlassgläubiger nicht innerhalb eines Monats nach der Zustellung an sie der Erbeinsetzung oder der letztwilligen Verfügung widersprechen, erhält derjenige, zu dessen Gunsten die Verfügung ergangen ist, vom Landsgericht eine Urkunde, aus der hervorgeht, dass er als Erbe oder Nachlassgläubiger eingesetzt ist. Die Ungültigkeit des Erbscheins kann jederzeit geltend gemacht werden. Die Klage auf Aufhebung der Verfügung von Todes wegen bleibt vorbehalten."

2. Was sind die Voraussetzungen für die Erteilung eines Erbscheins?

• Zunächst einmal muss der Erbe verstorben sein oder sein Ausbleiben muss beschlossen worden sein.
• Zu diesem Zeitpunkt ist zunächst zu bestimmen, wer das Erbrecht entsprechend hat; die Erben (gesetzliche Erben, eingesetzte Erben, Testamentsgläubiger), die rechtsfähig sind und zum Zeitpunkt des Todes des Erben leben, haben dieses Recht, sofern sie nicht erbunwürdig sind. 
• Der überlebende Ehegatte muss zum Zeitpunkt des Todes des Erben eine gültige Ehe mit diesem geführt haben.
• Im Erbschein müssen neben dem Erben, der den Erbschein beantragt hat, auch alle anderen Erben und ihre Erbanteile angegeben werden. Über diese Fragen entscheidet das Friedensrichteramt. Dementsprechend macht das Friedensgericht mit geeigneten Mitteln zwei Bekanntmachungen im Abstand von einem Monat, und die Erben werden aufgefordert, innerhalb eines Jahres ab der zweiten Bekanntmachung ihre Erbfähigkeit zu erklären.
• Es reicht aus, wenn nur einer der Erben diese Urkunde beantragt.

3. Wie ist das Antragsverfahren für den Erbschein?

• In der Regel können die Zivilgerichte oder die Notariate einen Erbschein ausstellen, bei Streitigkeiten im Zusammenhang mit dem Kataster können auch die Katastergerichte einen Erbschein ausstellen.
• Dabei ist zu berücksichtigen, ob der Antragsteller türkischer Staatsbürger ist oder nicht; dementsprechend stellen Notariate ausländischen Staatsbürgern keinen Erbschein aus.  Ausländische Staatsbürger können daher nur bei den Landsgerichten einen Erbschein beantragen.
• Der Erbschein wird durch einen Antrag beantragt, in dem u. a. das Sterbedatum des Erben und die Erben angegeben werden müssen.
• Damit das Dokument ausgestellt werden kann, reicht der Antrag eines einzigen Erben aus, und alle anderen Erben können davon profitieren.

4. Was sind die Folgen der Ausstellung eines Erbscheins?

• Mit dem Erhalt des Erbscheins können die Erben nun offizielle Geschäfte mit den Nachlassgütern tätigen.
• Der Erbe hat beispielsweise das Recht, das Geld auf dem Bankkonto des Erben abzuheben, indem er eine Erbschafts- und Überweisungserklärung vorlegt.
• Das Erbschaftsgut wird nach Erhalt des Erbscheins auf die Erben übertragen. Wenn es sich um unbewegliches Vermögen handelt, können sie dessen Eintragung beantragen.

SCHLUSSFOLGERUNG

Obwohl das Eigentum und die Rechte an der Erbschaft beim Tod des Erben automatisch auf die Erben übergehen, hängt die Durchführung einiger Transaktionen von der Existenz eines offiziellen Dokuments ab. So ist beispielsweise für die Eintragung eines unbeweglichen Vermögens im Nachlass ein Erbschein erforderlich.

Der Erbschein verschafft den Erben kein Recht, sondern ermöglicht es ihnen vielmehr, dieses bestehende Recht zu nutzen. Er begründet eine Vermutung für das Bestehen einer Erbengemeinschaft, so dass diese Vermutung auch widerlegt werden kann.

KAYNAKÇA/REFERENCES/QUELLEN:

Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, 22.11.2021 Tarihli ve 2021/3306 E., 2021/3021 K. Sayılı Kararı

< https://www.lexpera.com.tr/ictihat/yargitay/7-hukuk-dairesi-e-2021-3306-k-2021-3021-t-22-11-2021 >

DURAL, Mustafa ve ÖZ, Turgut, Türk Özel Hukuku Cilt IV, Miras Hukuku

Nuruduk Seda ve Alkan Büşra, Mirasçılık Belgesi, Konya Barosu Dergisi, 31 Aralık 2021, Cilt 1, Sayı 2, Sayfa 19-80 (Erişim Tarihi: 2 Ekim 2023)

RUHİ Ahmet Cemal, Mirasçılık Belgesi ve Yabancı Ülke Mahkemelerinden Verilen Mirasçılık Belgesinin Türkiye‟de Tanınması, Terazi Dergisi