Sürdürülebilirlik Denetimi Yönetmeliği Resmi Gazete’de Yayımlanmıştır

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (“Kurum”) tarafından hazırlanan, Sürdürülebilirlik Denetimi Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 17/01/2025 tarihli ve 32785 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır.

Yönetmelik ile getirilen düzenlemeler özetle şu şekildedir:

Yönetmelik’in amacı; 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde yapılacak sürdürülebilirlik denetimine, sürdürülebilirlik alanında faaliyette bulunacak bağımsız denetim kuruluşları ve bağımsız denetçilere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Yönetmelik; ilgili mevzuatlar çerçevesinde veya ihtiyari olarak yapılacak sürdürülebilirlik denetimine, sürdürülebilirlik alanında faaliyette bulunacak bağımsız denetim kuruluşlarının ve bağımsız denetçilerin yetkilendirilmelerine, sicil kayıtlarının tutulmasına, yükümlülüklerine, sorumluluklarına, bunların Kurum tarafından incelenmesine, denetlenmesine ve bunlar hakkında uygulanacak idari yaptırımlara ilişkin usul ve esasları kapsamaktadır.
Yönetmelik 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 9., 25., ve 27. maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Sürdürülebilirlik denetiminin unsurlarını; sürdürülebilirlik denetiminin konusu, tarafları, kıstası, kanıtları ve sürdürülebilirlik denetim raporu oluşturacaktır.
Sürdürülebilirlik denetim raporu, denetim kanıtlarının Türkiye Denetim Standartları (“TDS”) çerçevesinde değerlendirilmesi sonucunda, belirlenen güvence seviyesine uygun şekilde oluşturulan denetçi görüşünün ve varsa dikkat çekilmek istenen diğer hususların kullanıcıların istifadesine sunulması amacıyla Kurum düzenlemelerine uygun olarak hazırlanan ve imzalayan denetim kuruluşu tarafından sorumluluğu üstlenilen belgeyi ifade etmektedir.
Sürdürülebilirlik denetimi, yeterli yetki, bilgi, beceri ve tecrübeye sahip denetçilerden oluşan ekiplerce yürütülecektir. Ekipler en az üç denetçiden oluşacak ve biri sorumlu denetçi olmak üzere yedek denetçiler belirlenecektir. Yedekler, yerini aldıkları denetçinin sorumluluklarını üstlenebilecek yeterlilikte olmaları gerekmektedir. Denetim ekipleri, Kurum düzenlemelerine uygun şekilde planlanacaktır.
Kurum, sürdürülebilirlik denetim faaliyetlerini yıllık plan doğrultusunda seçilmiş dosyalar ve diğer bilgi kaynakları üzerinden inceleyip denetleyecektir. İncelemeler, mevzuata uygunluk, denetim faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve harcanan kaynakların incelenmesini kapsayacaktır.
Sürdürülebilirlik denetim kuruluşları, ilk denetim sözleşmesinden itibaren en az altı (6) yılda bir incelenecektir. Plan dışı durumlarda (ihbar, şikâyet gibi) da denetim yapılabilecektir. Mevzuata aykırılıklar tespit edildiğinde idari yaptırımlar uygulanacak ve denetim kuruluşları gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacaktır.
İnceleme ve denetimler, ihbar ve şikâyetler ya da diğer kurum ve kuruluşların bildirimleri sonucunda, yaptıkları denetim çalışmaları ve faaliyetleriyle, 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye, 6102 sayılı Kanun’da yer alan denetime ilişkin hükümlere ve Kurum düzenlemelerine aykırı hareket ettikleri tespit edilenlere, aykırılıkların mahiyetine bağlı olarak Kurul kararıyla ikaz, uyarı, faaliyetin kısıtlanması, faaliyet izninin askıya alınması ve faaliyet izninin iptali yaptırımları uygulanacaktır.

İkaz: denetim kuruluşları ve denetçilere mevzuata aykırılıkları nedeniyle faaliyetlerinde daha dikkatli davranmaları gerektiği hususunun bildirilmesidir.	Denetim kuruluşları veya denetçilerin TDS’ye küçük çapta aykırılıkları, bağımsızlık ve tarafsızlık taahhütlerinin alınmaması veya mevzuatta belirtilen benzer durumların tespiti halinde ikaz yaptırımı uygulanacaktır.
Uyarı: Denetim kuruluşları ve denetçilere faaliyetlerinde düzeltilmesi gereken mevzuata aykırılıkların bulunduğu hususunun bildirilmesidir.	TDS’ye daha ciddi aykırılıklar, bağımsızlığı tehdit eden durumlar, eğitim programlarına uyulmaması, sürdürülebilirlik denetimi yükümlülüklerine aykırılık, belge saklama ve bildirim eksiklikleri gibi durumlarda uyarı yaptırımı uygulanacaktır.
Faaliyetin kısıtlanması: Denetim kuruluşlarının yetkili oldukları alanların, sorumlu denetçilerin ise sorumlu denetçilik görevlerinin belirlenen süreyle sınırlandırılmasıdır.	Fiilin ağırlığına göre, TDS’ye aykırılıklar veya mevzuatta belirtilen diğer durumlarda iki yıla kadar faaliyetin kısıtlanması yaptırımı uygulanabilecektir. Bu, belirli işletmelerin denetiminden men edilme veya belirli yetki alanlarının sınırlandırılması şeklinde uygulanacaktır.
Faaliyet izninin askıya alınması: Denetim kuruluşlarının ve denetçilerin faaliyet izinlerinin belirlenen süreyle askıya alınmasıdır.	Gerçeğe aykırı rapor hazırlama, mesleki etik ilkelere aykırı davranışlar, bağımsızlık kaybı ve diğer ağır ihlaller nedeniyle denetçilerin ve kuruluşların faaliyet izni, iki yıla kadar askıya alınabilecektir.
Faaliyet izninin iptali: Denetim kuruluşlarının ve denetçilerin faaliyet izinlerinin süresiz olarak iptal edilmesidir.	Faaliyet izninin iptalini gerektiren fiillerin tekrarı, hukuka aykırı yetkilendirme, bağımsızlık ve tarafsızlığın ciddi şekilde kaybı gibi durumlarda, denetim kuruluşlarının veya denetçilerin faaliyet izinleri süresiz olarak iptal edilecektir. İzni iptal edilenler yeniden yetkilendirme başvurusunda bulunamaz ve yetki belgelerini iade etmekle yükümlü kılınacaktır.

Denetim kuruluşlarının yetkilendirilmesinde, 31/12/2026 tarihine kadar sürdürülebilirlik denetim rehberlerini oluşturmuş olma şartı aranmayacaktır. Bu kapsamda yetkilendirilen denetim kuruluşlarının, 30/6/2027 tarihine kadar söz konusu şartı sağlamaları gereklidir.
Sürdürülebilirlik denetçisi olmak için 13.madde uyarınca aranan diğer şartlar saklı kalmak kaydıyla, 31/12/2025 tarihine kadar yapılacak yetkilendirilmelerde uygulamalı mesleki eğitim şartı aranmayacaktır.
1/1/2026 tarihinden önce biten hesap dönemlerine ilişkin sürdürülebilirlik denetimlerinde, denetim ekiplerine ilişkin aranan diğer şartlar saklı kalmak kaydıyla, denetim ekiplerinde sürdürülebilirlik alanında yetkili olmayan denetçilere yer verilebilecektir. Ancak, asıl denetim ekibindeki sorumlu denetçi ile en az bir denetçinin sürdürülebilirlik alanında yetkili olması şart kılınmıştır.
Kurul, belirtilen süreleri üç yılı geçmemek üzere uzatmaya yetkili kılınmıştır.

Yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik’in tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Saygılarımızla,

Zümbül Hukuk ve Danışmanlık

info@zumbul.av.tr