Duyurular

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Yayımlanmıştır

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”), 3 Mart 2023 tarihli ve 32121 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

  1. HUKUKİ DAYANAK
  • Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”)
  • 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun (“5510 sayılı Kanun”)
  • 4857 sayılı İş Kanunu (“İK”)
  1. DEĞERLENDİRMELERİMİZ

Söz konusu Kanun ile 8 Eylül 1999 tarihi ve öncesinde sigortalı olup da prim gün sayısı ile sigortalılık süresini tamamlamakla birlikte hâlihazırda yaş şartının tamamlanmasını bekleyen çalışanların emeklilik hak ediş şartları yeniden düzenlenmiştir.

 

  • KANUN İLE GETİRİLEN DEĞİŞİKLİKLER
  1. Yaş Şartının Kaldırılması

Bahsi geçen Kanun uyarınca;

  • 8 Eylül 1999 (bu tarih dahil olmak üzere) tarihinden önce uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) kapsamında çalışmaya başlayanlar,
  • 9 Eylül 1999 (bu tarih dahil olmak üzere) tarihinden sonra uzun vadeli sigorta kolları kapsamında çalışmaya başlamalarına rağmen hizmet borçlanması ile ilk defa sigortalı olunan tarihin, diğer bir deyişle sigortalılık başlangıç tarihinin geriye götürülmesine olanak sağlayan mevzuat hükümleri uyarınca yaptıkları borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 (bu tarih dahil olmak üzere) öncesi olacak şekilde geriye götürülen kişiler

yaş şartı aranmaksızın emekliliğe hak kazanacaktır.

Düzenlemede geriye dönük herhangi bir ödeme yapılamayacağı ve geriye dönük hak talep edilemeyeceği ve bu şekilde düzenlemenin ancak günümüz sonrası için sonuç doğuracağı belirtilmiştir.

Kanun’da askerlik ve doğum izninde geçen sürelere ilişkin eksik prim günlerinin ödenmesi ile borçlanılan gün kadar işe giriş tarihinin geri çekileceği düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemede askerlik ve doğum borçlanması yapılmasına engel oluşturabilecek bir madde bulunmamaktadır.

 

  1. İşverenlere Sosyal Güvenlik Destek Primi (“SGDP”) Hissesinden Beş Puanlık İndirim

Yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 30 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazine tarafından karşılanacaktır.

Yani işverenlerin ilgili indirimden faydalanabilmesi için:

  • 30 gün kuralına riayet edilmesi,
  • İşten ayrılan çalışanın tekrar aynı işveren nezdinde işe başlaması

gerekmektedir.

Emekli olduktan sonra aynı işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışmaya devam eden çalışanın işten ayrılması halinde, söz konusu çalışana ilişkin olarak bu teşvikten tekrar yararlanılamayacaktır.

 

  • KANUN’DAN KİMLER FAYDALANABİLİR?

8 Eylül 1999 tarihinden önce (bu tarih dahil olmak üzere) sigortalı olup da prim gün sayısı ile sigortalılık süresini tamamlamakla birlikte hâlihazırda yaş şartının tamamlanmasını bekleyen çalışanlar düzenlemeden yararlanabilecektir.

SSK’ya tabi (4A’lı) çalışan kadınlar 20, erkekler ise 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün koşulunu yerine getirmeleri şartıyla halk arasında söylendiği üzere Emeklilikte Yaşa Takılanlar (“EYT”) düzenlemesi kapsamında emekli olabilecektir.

Söz konusu 5000 gün prim koşulu 23 Kasım 1980 tarihine kadar sigorta girişleri yapılan kişiler için geçerlidir. Bu tarihten sonra sigorta girişi yapılan kişilerin kademeli olarak prim gün yeter sayıları 5975 güne kadar artabilecektir.

  • İŞVEREN VE İŞÇİ TARAFINDAN YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER

Çalışanın Kanun kapsamında emekli olabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan ("SGK") alınacak kıdem tazminatına esas yazı ve tercihen yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin SGK'ya başvuru yaptığına dair yazı ile birlikte işverene istifa dilekçesi sunması gerekmektedir.

İşverenin, sigortalılığı sona eren kişilere ait işten ayrılış bildirgelerini iş sözleşmesinin sona ermesini takip eden en geç 10 gün içerisinde SGK’ya bildirmesi gerekmektedir.

SGK işten ayrılış bildirimi işveren tarafından “08 – Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle” koduyla yapmalıdır.

Kanun’da işverenin işçilik alacak ve tazminatlarına ilişkin ödeme yükümlülükleri açısından 4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili mevzuat kapsamında geçerli olan mevcut uygulamaya ilişkin bir düzenleme getirilmediğinden mevcut uygulama devam etmektedir.

 

Emekli olduktan sonra çalışmaya devam etme yönünde bir talep söz konusu olduğunda, işverenin bu talebi özgürce değerlendirme hakkı mevcut olduğundan işverenin emeklilik hakkını kullanan kişiyle yeniden iş sözleşmesi imzalama zorunluluğu bulunmamaktadır.

  • KANUN’UN İŞVERENLER AÇISINDAN SONUÇLARI

Kanun ile birlikte prim gün sayısı ve sigortalılık süresini dolduran çalışanlar iş sözleşmelerini emeklilik sebebiyle feshederek kıdem tazminatını almaya hak kazanacaktır. Bu kapsamda:

  • Kıdem tazminatının ödenmesi,
  • Yıllık izin ücretinin ödenmesi,
  • Çalışanların ayrılmasına bağlı olarak sayı azalması sebebiyle teşviklerden yararlanılamaması,
  • Tecrübeli ve deneyimli çalışanların işten ayrılması,
  • Kıdem tazminatı ve yıllık izin ücretlerinin tam ödenmemesi nedeniyle yargı süreçleriyle karşılaşılması

sonuçlarıyla karşılaşılabilecektir.

Konuya ilişkin değerlendirmelerimizi kısaca yukarıdaki şekliyle bilginize sunarız. Herhangi bir sorunuz olması halinde, bizimle her zaman iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımızla,

Zümbül Hukuk ve Danışmanlık

info@zumbul.av.tr