Duyurular

İş Gücü Piyasalarındaki Rekabet İhlallerine Yönelik Kılavuz

Rekabet Kurumu (“Kurum”) tarafından İş gücü Piyasalarındaki Rekabet İhlallerine Yönelik Kılavuz (“Kılavuz”) 03/12/2024 tarihinde Kurum’un resmi internet sitesinde yayımlanmıştır.

Kılavuz’a göre;

  • Kılavuz’un amacı Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde mal ve hizmet piyasalarını etkileyecek şekilde rekabetin engellenmesi bozulması veya kısıtlanmasına yol açan davranışların tespitinde ve denetlenmesinde söz konusu davranışların iş gücü piyasaları üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesine ilişkin temel ilkeleri ortaya koymak olarak belirtilmiştir.
  • Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (“Kanun”)’un 4. maddesi ile belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacı taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemler yasaklanmaktadır.
  • İş gücü, mal veya hizmet sunumu için girdi niteliği taşımakta olup rekabet parametrelerinden birisidir. En nitelikli iş gücüne en ucuz maliyetle ulaşmayı hedeflemekte olan teşebbüsler çalışanlarını bünyelerinde muhafaza etme veya ücretlerini baskılama eğiliminde olabilmektedirler. Bu nedenle iş gücü için rekabet halindeki teşebbüsler, çalışan hareketliliğin kısıtlanması ile ücretler ve diğer çalışma koşullarının tespitine ilişkin rekabeti kısıtlayıcı anlaşmalar yapabilmektedir.
  • İşverenler arasında akdedilen çalışanların ücret ve diğer çalışma koşullarının tespit edilmesi amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran anlaşma ve uyumlu eylemler ile teşebbüs birliklerinin bu etkiyi doğuran anlaşma veya uyumlu eylemler ile teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri Kanun’un 4. maddesi hükmünün ihlali olarak değerlendirilmektedir.
  • İş gücü piyasalarında teşebbüsler arası rekabeti kısıtlayıcı anlaşma türlerinden en çok ücret tespiti anlaşmaları ile birbirlerinin çalışanlarını istihdam etmemek konusunda uzlaştığı çalışan ayartmama anlaşmaları ile karşılaşılmaktadır.
  • Ücret Tespit Anlaşmaları:
  1. Teşebbüslerin çalışanlarının; ücretleri, ücretlere ilişkin zam oranları, çalışma süreleri, yan hakları, tazminatları, izin hakları, rekabet etmeme yükümlülükleri gibi çalışma koşullarını birlikte belirledikleri anlaşmalardır.
  2. Rekabet Kurulu (“Kurul”) bu türden anlaşmaları piyasanın da çıktı tarafında ortaya çıkan fiyat tespiti anlaşmaları ile çerçevede değerlendirilecek olup ücret tespiti anlaşmaları kartel olarak kabul edilmektedir.
  3. Ücret tespiti anlaşmalarını teşebbüsler doğrudan ya da üçüncü bir taraf aracılığıyla yapabilecektir. Üçüncü tarafın anlaşmaya aracılık etmesi veya yapılmasını kolaylaştırması halinde üçüncü taraf somut olayın özelliklerine bağlı olarak ihlalin tarafı olarak kabul edilebilecektir.
  • Çalışan Ayartmama Anlaşmaları:
  1. Bir teşebbüsün bir başka teşebbüsün çalışanlarına iş teklif etmemesine veya bu çalışanları işe almamasına ilişki olarak doğrudan veya dolaylı şekilde yapılan anlaşmalardır.
  2. Kapsam ve konusu farklı olan çeşitli çalışan ayartmama anlaşmalarından bahsedilebilecekse esas olan çalışan hareketliliğini kısıtlamaya yönelik rakipler arası bir anlaşmanın mevcut olup olmamasıdır.
  3. Çalışan ayartmama anlaşmaları sağlayıcı/müşteri paylaşımı anlaşmalarıyla aynı çerçevede değerlendirilecek olup kartel olarak kabul edilmektedir. Çalışan ayartmama anlaşmalarını teşebbüsler doğrudan ya da üçüncü bir taraf aracılığıyla yapabilecektir. Üçüncü tarafın anlaşmaya aracılık etmesi veya yapılmasını kolaylaştırması halinde üçüncü taraf somut olayın özelliklerine bağlı olarak ihlalin tarafı olarak kabul edilebilecektir.
  • Bilgi Değişimi:
  1. Bilgi iş gücü ile doğrudan ya da dolaylı ilgisi bulunan her türlü veriyi; bilgi paylaşımı ise söz konusu veri tiplerinin teşebbüsler arasında değişimini ifade etmektedir. Bilgi değişimi tek taraflı veya çok taraflı olabilmesini mümkün olup doğrudan veya aracı kurum ve platformlar gibi üçüncü taraf bir mecra üzerinden gerçekleştirilebilecektir. 
  2. İş gücü pazarında rekabete duyarlı bilgiler; ücrete ilişkin bilgiler veya çalışanların iş seçimlerine ya da genel iş iş gücü hareketliliğine etkisi açık olan diğer çalışma koşullarına ilişkin bilgilerdir. İş gücü pazarında rekabeti kısıtlama amacıyla yapılan her türlü bilgi değişiminin etkisine bakılmaksızın rekabeti kısıtladığı kabul edilecektir.
  3. Bilgi değişimi yalnızca iş gücü pazarında rakip olan teşebbüsler değil, Bilgi değişimi üçüncü taraf sıfatıyla bağımsız pazar araştırma kuruluşları ve özel istihdam büroları gerçekleştirilebileceği kabul edilmektedir.  
  4. Aşağıdaki şartların tümünü sağlayan bilgi değişiminin ise kural olarak rekabeti sınırlayıcı etki doğurmayacağı kabul edilecektir;

          -Bilgi değişimi bağımsız bir üçüncü tarafça yürütülmelidir,

          -Veri kaynağının veya bireysel veri içeriğinin anlaşılması mümkün olmamalıdır,

          -Bilgi değişimine konu bilgiler en az üç ay öncesine ilişkin olmalıdır

          -Bilgiler en az on katılımcının verisini içermelidir,

      -Hiçbir katılımcının verisi toplam veri içerisinde %25’ten fazla ağırlığa sahip olmamalıdır.

  • Teşebbüsler arasında yapılan amacı ya da etkisi itibarıyla rekabete aykırı olmayan asıl anlaşmalara ilişkin iş gücüne yönelik kısıtlamaların yan sınırlama olup olmadığı değerlendirilmelidir. Değerlendirme kapsamında kısıtlamaların asıl anlaşmayla doğrudan ilgili, gerekli ve orantılı olup olmadığına bakılması gerekmektedir.

Kurum tarafından yayınlanan duyurunun tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Kılavuz’un tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Saygılarımızla,

Zümbül Hukuk ve Danışmanlık

info@zumbul.av.tr