Gıda Kontrol Laboratuvarları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmıştır

Tarım ve Orman Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından hazırlanan, Gıda Kontrol Laboratuvarları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Yönetmelik”) 01/08/2024 tarihli ve 32619 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Yönetmelik ile getirilen değişiklikler özetle şu şekildedir;

• Özel gıda kontrol laboratuvarının başka bir gerçek veya tüzel kişiliğe; özel istek, resmî istek veya resmî kontroller kapsamında analiz hizmeti verebilmesi için kuruluş ve çalışma izni alması ve bu Yönetmelik hükümlerine uyması zorunlu tutulmuştur.
• Laboratuvarlar, Bakanlık tarafından yayımlanan rehberlere ve talimatlara uygun şekilde hizmet sunacak ve  Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerini kullanacaklardır.
• Laboratuvarlar analiz yapmadan muayene ve analiz raporu düzenleyemeyeceklerdir.
• Özel gıda kontrol laboratuvarları onaylanmış faaliyet konuları dışında muayene ve analiz raporu düzenleyemeyeceklerdir.
• Laboratuvarlar Bakanlık’ın belirleyeceği resmî kontrol numune analizleri için akredite olmak zorunda tutulmuşlardır.
• Özel gıda kontrol laboratuvarlarında idari ve teknik hizmet bölümlerinin tek işyeri açma ve çalışma ruhsatı dahilinde olması; katlar, bölümler ve birimler bazında laboratuvarın fiziki bütünlüğünün sağlanması zorunlu tutulmuştur.
• Bir ilde yetki verilecek özel gıda kontrol laboratuvar sayısına Bakanlık tarafından sınırlama getirilebilecektir.
• Laboratuvarlar aşağıdaki bölüm ve birimlerden oluşacaktır:

1. İdari hizmet bölümü.
2. Teknik hizmet bölümü.
   1. Kalite yönetim birimi.
   2. Numune kabul ve rapor düzenleme birimi.
   3. Fiziksel analiz birimi.
   4. Kimyasal analiz birimi.
   5. Mikrobiyoloji analiz birimi.
   6. Moleküler biyoloji analiz birimi.

• Laboratuvarların, teknik hizmet bölümünde kalite yönetim birimi ile numune kabul ve rapor düzenleme birimine ilave fiziksel, kimyasal, mikrobiyoloji, moleküler biyoloji analiz birimi gibi en az bir analiz birimine sahip olması gerekecektir.
• Bir fiziksel analizin, sadece başka bir analizin ön işlemi veya hesaplamada kullanılacak bir parçası olduğu durumlarda fiziksel analizler için ayrı bir birim açılmasına gerek bulunmayacaktır. Ancak, herhangi bir fiziksel analizin tek başına raporlanması ya da başka bir analizden bağımsız olarak uygulanması halinde fiziksel analiz birimi kurulacaktır.
• Teknik hizmet bölümünde yer alan analiz birimleri birbiri ile birleştirilemez ve alt birim haline getirilemez. Gerektiğinde Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’nden (“Genel Müdürlük”) onay almak suretiyle sayılan birimler dışında yeni birimler açılabilecektir.
• Laboratuvarda laboratuvar müdürünün, birim sorumlularının izinli veya raporlu olması durumunda yerine vekâlet edecek personel, vekâlet edilen görevin gerektirdiği özellikleri taşımak zorunda tutulmuştur. Vekâlet edilen kişi laboratuvar müdürü, müdür yardımcısı, kalite yönetim birim sorumlusu veya numune kabul ve rapor düzenleme birim sorumlusu olması durumunda vekâlet eden kişi vekâlet süresince analizlerde görev alamayacaktır. Bir personel birden fazla birim sorumluluğuna aynı anda vekâlet edemeyecektir.
• Bakanlık gıda kontrol laboratuvarına müdür ve müdür yardımcısı olarak atanacak personelin en az üç yıl laboratuvar tecrübesine sahip olması gerekir. Gıda kontrol laboratuvarlarına teknik hizmet bölümünde çalışmak üzere atanacak personelin hizmet süresi on yıldan fazla olamayacaktır. Hizmet süresi on yıldan fazla olan teknik ve sağlık hizmetleri sınıfı personelinin laboratuvarlara atanabilmesi için en az iki yıl laboratuvar tecrübesine sahip olması şartı aranacaktır.
• Laboratuvarda bilfiil çalışma gerektirmeyen teknik servis, bakım-onarım, bilgi işlem, istatistik ve benzeri görevleri yürütmek üzere; elektrik, elektronik, makine, fizik, çevre, bilgisayar mühendisliği, istatistik gibi bölümlerden mezun olanlar, bu alanlardan mezun olan tekniker ve teknisyenler ile idari ve mali işler ve benzeri bölümlerde görev alacak personelin atanmasında laboratuvar tecrübesi ve hizmet süresi şartı aranmayacaktır.
• Laboratuvarlar, teknik yeterliliklerinin gösterilmesi amacıyla her yıl Bakanlıkça belirlenecek analiz gruplarında veya analizlerde yeterlilik testlerine katılacaktır. Belirlenen analizlerle ilgili yeterlilik testi bulunmaması durumunda laboratuvarlar arası karşılaştırma testlerine katılım veya sertifikalı referans materyal kullanımı gibi yöntemlerle analiz yetkinliği izlenecektir. Laboratuvarların teknik yeterliliklerinin gösterilmesinde kullanılacak yöntemler, laboratuvarlar arası karşılaştırma/yeterlilik testlerine katılım şartları, sıklığı ve sonuçların değerlendirilmesine ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça belirlenecektir.
• Genel Müdürlük ayrıca gerekli gördüğü durumlarda, laboratuvarların analiz sonuçlarının kabul edilebilir hata sınırları içerisinde olup olmadığının kontrolü için laboratuvarların laboratuvarlar arası karşılaştırma/yeterlilik testlerine katılım sağlamasını talep eder. Analiz sonuçları Ulusal Gıda Referans Laboratuvarı veya Bakanlık gıda kontrol laboratuvarı tarafından değerlendirilir. Analiz sonuçları ile ilgili değerlendirme gizlilik esası doğrultusunda Genel Müdürlüğe bildirilecektir.
• Yeterlilik testi veya laboratuvarlar arası karşılaştırma testi sonuçlarının uygun olmaması durumunda laboratuvar uygunsuzlukla ilgili sebep analizini de içeren düzeltici faaliyet raporunu otuz gün içerisinde Genel Müdürlüğe gönderecektir. Genel Müdürlük raporu gerekli gördüğü takdirde Ulusal Gıda Referans Laboratuvarına veya Bakanlık gıda kontrol laboratuvarına inceletir. Raporu inceleyen laboratuvarın yerinde denetim yapılmasını gerekli görmesi durumunda denetim planlanır ve yerinde denetim gerçekleştirilecektir. Düzeltici faaliyetin yeterli bulunmaması ve/veya denetim sonucunda analiz sonucunu etkileyecek herhangi bir uygunsuzluk tespit edilmesi durumunda yeterlilik testi veya laboratuvarlar arası karşılaştırma testi uygun olmayan laboratuvarın ilgili analiz yapma yetkisi eksiklik giderilinceye kadar askıya alınarak faaliyeti durdurulacaktır.
• Katılması gereken laboratuvarlar arası karşılaştırma/yeterlilik testlerine kasıtlı olarak katılmayan laboratuvarın ilgili analiz yetkisi, aynı konuda katılacağı yeterlilik testinden başarılı sonuç alınıncaya kadar askıya alınarak faaliyeti durdurulacaktır.

Yönetmelik’in; 13. maddesi yayımı tarihinden altı ay sonra, 15. maddesi ise yayımı tarihinden bir yıl sonra yürürlüğe girecektir. Diğer hükümleri Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik’in tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Saygılarımızla,

Zümbül Hukuk ve Danışmanlık

info@zumbul.av.tr